Πολυκυστικές Ωοθήκες – Βίντεο συνέντευξης

Ο μαιευτήρας γυναικολόγος Παναγιώτης Χριστόπουλος στην εκπομπή “Όλο Υγεία” σε μια συζήτηση με την Πελίνα Θεοδοσίου σχετικά με το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών.

κείμενο συνέντευξης

Δημοσιογράφος: Κυρίες και κύριοι χαίρεται. Σίγουρα θα έχετε ακούσει τον όρο πολυκυστικές ωοθήκες. Ξέρετε όμως τι ακριβώς είναι? Υπάρχει κάτι που μπορούμε ίσως να κάνουμε για να προστατευτούμε? Θεραπεύονται οι πολυκυστικές ωοθήκες? Τι προβλήματα μπορούν να δημιουργήσουν? 6 στις 10 γυναίκες πάσχουν από τον σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών. Πολλές από αυτές ούτε καν το γνωρίζουν. Οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι ένα κληρονομικό σύνδρομο. Στα κλασσικά συμπτώματα συμπεριλαμβάνεται η αυξημένη τριχοφυΐα, η ακμή, η παχυσαρκία, η ασταθής εμμηνορρυσία και η υπογονιμότητα. Οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι το πιο συνηθισμένο ορμονικό πρόβλημα σε γυναίκες γόνιμης ηλικίας.

Μαζί μας για να μιλήσουμε για αυτό το τόσο σημαντικό θέμα είναι ο κ. Παναγιώτης Χριστόπουλος, μαιευτήρας Γυναικολόγος, διδάκτωρ του Παν. Αθηνών τον οποίο και καλωσορίζω στην εκπομπή. Καλώς ήρθατε κ. Χριστόπουλε.

Γυναικολόγος: Εγώ σας ευχαριστώ πολύ για την πρόσκληση, πάντα είναι χαρά μου να συμμετέχω σε τέτοιου είδους εκπομπές που έχουν σαν στόχο την ενημέρωση γιατί νομίζω ότι η ενημέρωση είναι η βάση της πρόληψης και όπως ξέρουμε πρόληψη είναι πάντα καλύτερη από τη θεραπεία.

Δημοσιογράφος: Σωστά. Θα θέλαμε να δούμε καταρχήν τι είναι το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών.

Γυναικολόγος: Η λέξη σύνδρομο πάντα στην ιατρική σημαίνει ότι υπάρχει ένα σύνολο διαφόρων συμπτωμάτων. Άρα λοιπόν μια χαρακτηριστική κλινική εικόνα δεν είναι σταθερή στο σύνδρομο, πραγματικά υπάρχουν πάρα πολλές διαφορετικές εκφάνσεις του συνδρόμου, φαινότυποι όπως λέμε στην ιατρική, άρα λοιπόν δεν είναι σταθερή η εικόνα του και μπορεί να διαφέρει από γυναίκα σε γυναίκα. Αυτό εκφράζεται όμως συνήθως με διαταραχές στην περίοδο και ακόμα συνηθέστερα είναι του τύπου της αραιομμηνόρειας δηλαδή η γυναίκα έχει ανά άτακτα χρονικά διαστήματα, συνήθως μεγάλα χρονικά διαστήματα απουσία περιόδου, δεν βλέπει περίοδο, και συνήθως συνοδεύεται από κάποια δευτερεύοντα χαρακτηριστικά όπως είναι η ακμή, ο δασυτριχισμός, κάποιες φορές παχυσαρκία κ.α.

Δημοσιογράφος: Ας παρακολουθήσουμε στο σημείο αυτό ένα βίντεο σχετικό με το πιο συνηθισμένο ορμονικό πρόβλημα, τις πολυκυστικές ωοθήκες και θα επανέλθουμε.

Γυναικολόγος: Οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι ένα κληρονομικό σύνδρομο που χαρακτηρίζεται από δυσλειτουργία ορμονών και την συσσώρευση πολλών μικρών κύστεων περιφερειακά στην ωοθήκη, αύξηση των ανδρικών ορμονών, ανωορρηκτικούς κύκλους και άλλες μεταβολικές ανωμαλίες. Στα κλασικά συμπτώματα συμπεριλαμβάνονται αυξημένη τριχοφυΐα, ακμή , παχυσαρκία, ασταθής εμμηνορρυσία και υπογονιμότητα. Οι πολυκυστικές ωοθήκες είναι το πιο συνηθισμένο ορμονικό πρόβλημα στις γυναίκες γόνιμης ηλικίας. Υπολογίζετε ότι 8-16% των γυναικών πάσχουν στη γόνιμη ηλικία τους από σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Δεν είναι γνωστοί οι ακριβείς λόγοι που δημιουργούν αυτό το σύνδρομο. Οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών συχνά έχουν κληρονομική προδιάθεση, με μητέρες ή αδερφή που πάσχουν από αυτό. Δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία για να είμαστε σίγουροι ότι υπάρχει μια γενετική προδιάθεση. Πολλές γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών έχουν πρόβλημα βάρους, είναι υπέρβαρες. Έτσι έρευνες προσπαθούν να αποδείξουν την σχέση μεταξύ συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών και μεταβολισμού της ινσουλίνης. Τα συμπτώματα μπορεί να εμφανίζονται μεμονωμένα ή σε συνδυασμό μεταξύ τους και με διαφορετική βαρύτητα. Τα συμπτώματα του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών είναι: ασταθής έμμηνος ρύση, υπογονιμότητα, αύξηση τριχοφυΐας στο πρόσωπο, στο στήθος, στο στομάχι, την πλάτη, λιπαρότητα και ακμή, κοιλιακός πόνος, αυξημένο βάρος ή παχυσαρκία, συνήθως συσσώρευση λίπους στην κοιλιά, διαβήτης τύπου 2, υψηλή χοληστερίνη, υψηλή πίεση, ανδροειδής τριχόπτωση, υπερχρωματικά στίγματα και λεκέδες, ροχαλητό και άπνοιες κατά τον ύπνο. Συνήθως βρίσκουμε ένα ή δύο από τα συμπτώματα αυτά σε διαφορετική βαρύτητα σε γυναίκες που παρουσιάζουν σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Σπάνια βρίσκουμε περισσότερα από αυτά και σχεδόν ποτέ όλα μαζί. Πως επηρεάζουν οι πολυκυστικές ωοθήκες την εγκυμοσύνη? Φαίνεται να υπάρχει υψηλότερο ποσοστό αποβολών, διαβήτης κύησης, υπέρταση, πρόωροι τοκετοί σε γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών. Οι γυναίκες αυτές έχουν πιο πολλές πιθανότητες για διαβήτη, υψηλή χοληστερόλη, υψηλή πίεση και καρδιολογικά προβλήματα. Ρυθμίζοντας τα συμπτώματα σε νεαρή ηλικία βοηθάμε να μειωθεί ο κίνδυνος. Έρευνες έχουν δείξει ότι τα επίπεδα των ανδρογόνων κατά την εμμηνόπαυση αυξάνουν. Έτσι έχουμε αύξηση τριχοφυΐας σε αυτή την ηλικία.

Δημοσιογράφος: Πάμε λοιπόν τώρα κ. Χριστόπουλε να δούμε λίγο πιο αναλυτικά τι είναι αυτό που ταλαιπωρεί πάρα πολλές γυναίκες

Γυναικολόγος: Ουσιαστικά ο όρος πολυκυστικές ωοθήκες περιγράφει την εικόνα που έχουν οι ωοθήκες όταν κάνουμε ένα υπερηχογράφημα, και πράγματι αυτό το οποίο βλέπουμε είναι πάρα πολλά μικρά όμως κυστίδια, κυστικά μορφώματα τα οποία περιγράφουν την ωοθήκη στην περιφέρεια της. Δεν μιλάμε για μεγάλες κύστες. Μην συγχέουμε, που είναι ένα συχνό θέμα αυτό, την παρουσία μια κύστης στην ωοθήκη με την πολυκυστική ωοθήκη γιατί τα μεγέθη είναι σαφώς διαφορετικά. Τα κυστικά μορφώματα στην ωοθήκη, οι κύστεις είναι όταν είναι πάνω από 3-4 εκατοστά, ενώ στο σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών είναι πάρα πολύ μικρά κυστίδια που δεν είναι τίποτα άλλο από τα φυσιολογικά ωοθυλάκια δηλαδή εκεί που περιέχεται μέσα το κάθε ωάριο ξεχωριστά, τα οποία δεν ξεπερνάνε βέβαια το 1 εκατοστό.

Δημοσιογράφος: Ποια είναι τα πιο συχνά συμπτώματα των πολυκυστικών ωοθηκών?

Γυναικολόγος: Αυτό το οποίο πρέπει να έχουμε στο μυαλό μας είναι ότι ο λόγος για τον οποίο θα πάει η γυναίκα στο γυναικολόγο έχει να κάνει αρκετά με την ηλικία της, συνήθως στις νεαρότερες ηλικίες, ο λόγος για τον οποίο θα ζητήσουν ιατρική βοήθεια είναι η ακατάστατη περίοδος, ο ακατάστατος κύκλος. Αυτό θα την προβληματίσει και θα αναζητήσει την αιτία και σαφώς την λύση του προβλήματος. Στις λίγο μεγαλύτερες ηλικίες, εκεί που αναζητάμε μια εγκυμοσύνη, τότε συνήθως θα πάνε στο γυναικολόγο λόγω αδυναμίας μιας επίτευξης αυτής της εγκυμοσύνης, λόγω μίας ήπιας υπογονιμότητας. Φυσικά μπορεί να υπάρχουν και άλλα συμπτώματα πχ. λόγω του ότι έχουμε αυξημένα τα ανδρογόνα, τις ανδρικές ορμόνες, μπορεί να έχουμε μια αύξηση της τριχοφυΐας ή μια εκδήλωση και έντονης ακμής και τέλος θα πρέπει να ξέρουμε ότι επειδή είναι και μεταβολική διαταραχή μπορεί να έχουμε τέτοιου είδους εκδηλώσεις όπως για παράδειγμα παχυσαρκία ή έστω αυξημένο σωματικό βάρος.

Δημοσιογράφος: Άρα στην ουσία είναι ορμονικό το πρόβλημα.

Γυναικολόγος: Όντως. Υπάρχει ένας “διάλογος” ας πούμε, όχι διαμάχη, ανάμεσα σε γυναικολόγους και ενδοκρινολόγους για το αν τελικά υπερισχύει το μεταβολικό κομμάτι ή το ορμονικό. Φαίνεται ότι είναι ένας συνδυασμός. Πιθανότατα έχει να κάνει και με το μεταβολισμό που επηρεάζει το ορμονικό σκέλος και οι ορμόνες που επηρεάζουν το μεταβολισμό. Γενικότερα όμως θεωρείται ότι είναι ως σύνδρομο, η συχνότερη ενδοκρινική διαταραχή των γυναικών της αναπαραγωγικής ηλικίας. Αφορά κάποιες ορμόνες οι οποίες υπάρχουν αλλά βρίσκονται όμως σε ανισορροπία από αυτό που θα έπρεπε και θεωρούμε εμείς ως φυσιολογικό.

Δημοσιογράφος: Πότε ωστόσο κ. Χριστόπουλε εμφανίζονται τα πρώτα συμπτώματα?

Γυναικολόγος: Τα πρώτα συμπτώματα ουσιαστικά εμφανίζονται με την έναρξη της περιόδου με την πρώτη εμφάνιση της περιόδου. Όμως για να είμαστε πιο σίγουροι και να μην βάζουμε την διάγνωση επιπόλαια, όλες οι μεγάλες επιστημονικές εταιρίες παγκοσμίου κύρους, δηλαδή το Αμερικανικό Κολέγιο, το Βασιλικό κολέγιο της Μεγάλης Βρετανίας, η Παγκόσμια οργάνωση Μαιευτήρων Γυναικολόγων θεωρούν και συστήνουν ως σωστό ότι γενικότερα η διάγνωση πρέπει να μπαίνει μετά τα 2 πρώτα χρόνια από την έναρξη της αναπαραγωγικής λειτουργίας, δηλαδή για να καταλαβαίνουμε πιο εύκολα μετά από τα 2 πρώτα χρόνια από την πρώτη εμφάνιση της περιόδου, ούτως ώστε να έχουμε δώσει το χρονικό περιθώριο στον οργανισμό της κοπέλας να βρει αυτή την ισορροπία των ορμονών. Όταν βάζουμε πρώιμες διαγνώσεις συνήθως βάζουμε λάθος διαγνώσεις. Πρέπει να είμαστε λίγο ήρεμοι, πρέπει να μην πανικοβαλλόμαστε, δεν είναι τα πρώτα συμπτώματα και αυτά τα οποία θα καθορίσουν το υπόλοιπο της ζωής τους, πρέπει να στηριζόμαστε για να βγάλουμε τη διάγνωση πάνω σε πολύ συγκεκριμένα κριτήρια που αν θέλετε μπορούμε να τα αναφέρουμε στην συνέχεια γιατί είναι αρκετά σημαντικά. Πρέπει να δίνουμε στον οργανισμό τη δυνατότητα να βρίσκει το μονοπάτι το οποίο θα καθορίσει τη μετέπειτα αναπαραγωγική λειτουργία της γυναίκας.

Δημοσιογράφος: Να δούμε τώρα ωστόσο ποια είναι τα κριτήρια?

Γυναικολόγος: Τα τελευταία χρόνια έχουν θεσμοθετηθεί από μεγάλες διεθνείς επιστημονικές εταιρίες πάρα πολύ συγκεκριμένα κριτήρια πάνω στα οποία πρέπει να βασίζετε η διάγνωση για το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών. Τα κριτήρια αυτά έχουν να κάνουν πρώτον με το πόσο μεγάλο, πόσο έντονο είναι το πρόβλημα με την αστάθεια του κύκλου, άρα λοιπόν εκεί πρέπει να έχουμε μια καλή καταγραφή των περιόδων μέσα σε ένα ημερολογιακό έτος για να ξέρουμε αν όντως υπάρχει το πρόβλημα της αστάθειας ή όχι, γιατί μια κοπέλα, έχει συμβεί σε μια γυναίκα, στις περισσότερες μπορώ να πω, να χάσουν 1 ή 2 κύκλους. Αυτό δεν σημαίνει ότι πρέπει να πανικοβαλλόμαστε να τρέχουν στο γιατρό γιατί μια άλλη φίλη ή συγγενής είχε παρόμοιο και της είπε “ξέρεις μάλλον έχεις πολυκυστικές ωοθήκες”. Δικαιούται μια γυναίκα να έχει μια αστάθεια μικρή, αλλά όταν αυτό το πρόβλημα είναι παγιωμένο κατά την διάρκεια ενός έτους και ξεπερνά κάποια πολύ συγκεκριμένα νούμερα τότε ναι έχουμε όντως ένα υπαρκτό πρόβλημα. Δεύτερο κριτήριο είναι το εάν έχουμε πιστοποιημένη αύξηση των ορμονών ανδρικού τύπου όπως λέμε εμείς, τα ανδρογόνα και η πιστοποίηση αυτή πρέπει να γίνεται με εξετάσεις αίματος οι οποίες μάλιστα πρέπει να γίνονται σε πολύ συγκεκριμένες ημέρες του κύκλου και όχι σε μια τυχαία επίσκεψη σε κάποιο εργαστήριο. Το τρίτο κριτήριο είναι όταν έχουμε εικόνα πολυκυστικών ωοθηκών στον υπερηχογραφικό έλεγχο, στο υπερηχογράφημα το οποίο όμως πρέπει και αυτό να πληρεί κάποια πάρα πολύ συγκεκριμένα υποκριτήρια, ας μου επιτραπεί η έκφραση, δηλαδή η εικόνα δεν είναι μια τυχαία εικόνα, πρέπει να έχει κάποια συγκεκριμένα ακτινολογικά κριτήρια όπως για παράδειγμα το μέγεθος των κυστιδίων αυτών, η διάταξή τους, ο όγκος της ωοθήκης κτλ. για να μην κουράζω με λεπτομέρειες το κοινό σας. Φαίνεται λοιπόν ότι όταν υπάρχουν 2 από τα 3 αυτά κριτήρια τότε μπορεί να μπει η διάγνωση. Για την εφηβεία όμως, πολύ πρόσφατα κάποιες μελέτες έχουν προτείνει ότι θα έπρεπε ίσως να υπάρχουν και τα 3 κριτήρια για να μπει η διάγνωση των πολυκυστικών ωοθηκών. Άρα καταλαβαίνετε, και αυτό είναι ένα μήνυμα το οποίο θα ήθελα να το περάσουμε για να καθησυχάσουμε λίγο τις γυναίκες που μας παρακολουθούν, ένα υπερηχογράφημα μια τυχαία μέρα του κύκλου από μόνο του δεν σημαίνει τίποτα. Μια αστάθεια από μόνη της η οποία μπορεί να προκύψει γιατί άλλαξε τις συνήθειες στον ύπνο της ή στην διατροφή της, στεναχωρήθηκε, αγχώθηκε, από μόνο του αυτό δεν σημαίνει ότι έχουμε και πολυκυστικές ωοθήκες. Πάρα πολύ συχνά έρχονται στο ιατρείο και μου λένε “γιατρέ έχω πολυκυστικές ωοθήκες”. Καλύτερα θα ήταν να ψάξουμε λίγο πιο βαθιά ποιο είναι το πρόβλημα και σας διαβεβαιώ ότι στη συντριπτική πλειοψηφία δυστυχώς ανακαλύπτουμε ότι η διάγνωση που είχαμε είναι λανθασμένη, και αυτό έχει ψυχολογικές επιπτώσεις στη γυναίκα, της φέρνει ένα φόρτο ψυχικό, επηρεάζει και την οικογένεια, θίγει θέματα γονιμότητας, την τρομοκρατεί. Άρα λοιπόν πρέπει να βασιζόμαστε στα συγκεκριμένα κριτήρια που είναι θεσπισμένα από τις μεγάλες αυτές εταιρίες για να βάλουμε μια σωστή διάγνωση και να ξέρουμε να καθοδηγήσουμε σωστά την γυναίκα.

Δημοσιογράφος: Την αιτιολογία του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών ακόμα ακριβώς δεν την γνωρίζουμε?

Γυναικολόγος: Όχι την βαθύτερη αιτιολογία δεν την γνωρίζουμε δηλαδή σαφώς αυτό το οποίο λέμε είναι ότι είναι μια πολυπαραγοντική νόσος. Άρα λοιπόν έχει διάφορα μικρά αίτια τα οποία τελικά φαίνεται ότι όταν αυτά συνδυαστούν και υπό τις κατάλληλες προϋποθέσεις η γυναίκα θα παρουσιάσει το σύνδρομο. Πάρα πολλές μελέτες μεταξύ άλλων έχουμε κάνει και εμείς αρκετές δημοσιευμένες σε έγκυρα περιοδικά του εξωτερικού, ιατρικά περιοδικά στα οποία δείχνουμε ότι οι γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες πιθανότατα έχουν κάποιο γονιδιακό υπόστρωμα δηλαδή υπάρχει κάποια βλάβη ή κάποια μετάλλαξη στα γονίδια τους το οποίο τις προδιαθέτει να κάνουν κάτι τέτοιο. Αυτό όμως από μόνο του δεν φαίνεται να είναι αρκετό. Κάποιες άλλες γυναίκες έχουν πρόβλημα μεταβολικό, δηλαδή η διαταραχή στο μεταβολισμό της ινσουλίνης πιθανότατα να είναι και αυτό ένας επιβαρυντικός παράγοντας . Όμως και αυτό από μόνο του δεν μπορεί να εκφράσει το σύνδρομο. Κάπου εκεί λοιπόν όταν αυτά συνδυαστούν και δεν ξέρουμε σε ποιο βαθμό πρέπει να συνδυαστεί το ένα με το άλλο εκφράζεται το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, Γιαυτό λέμε ότι πιθανότατα κάποια γενετική ανωμαλία, κάποια γονιδιακή ανωμαλία, όταν βρει και πρόσφορο έδαφος πχ. διαταραχή του μεταβολισμού, άρα βλέπε παχυσαρκία μπορεί να φέρει την γυναίκα να εκφράσει το σύνδρομο, να το εμφανίσει. Συγκεκριμένα ποιο είναι το γονίδιο ή ποια είναι η αλληλεπίδραση αυτών των παραγόντων με μεγάλη ακρίβεια δεν το ξέρουμε.

Δημοσιογράφος: Τι επιπτώσεις ωστόσο μπορώ να έχω εγώ στην υγεία μου, αφού έχω πολυκυστικές ωοθήκες?

Γυναικολόγος: Οι επιπτώσεις χωρίζονται στις βραχυπρόθεσμες και τις μακροπρόθεσμες. Βραχυπρόθεσμα αυτό το οποίο θα απασχολήσει τις γυναίκες είναι αυτό το οποίο πηγάζει από την συμπτωματολογία, δηλαδή η αστάθεια στον κύκλο. Στις μικρές ηλικίες αυτό είναι ένα σοβαρό θέμα γιατί δεν μπορεί να προγραμματίσει για παράδειγμα τις διακοπές της, ανησυχεί, δεν μπορεί να προγραμματίσει τις εξετάσεις, δεν ξέρουν πως θα είναι τότε η κατάσταση. Οι γυναίκες που είναι λίγο μεγαλύτερης ηλικίας και ψάχνουν για γονιμότητα, η αστάθεια του κύκλου δεν τους δίνει την ευχέρεια να προσδιορίσουν ποιες είναι οι γόνιμες μέρες για να αναζητήσουν την γονιμότητα τους. Υπάρχει ένας μύθος ο οποίος όμως έχει την εξήγησή του, ότι οι γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες δεν μπορούν να κάνουν παιδιά. Οι γυναίκες οι οποίες αναζητούν την γονιμότητα τους και δεν μπορούν να προσδιορίσουν τις γόνιμες μέρες, όντως δυσκολεύονται, όχι δεν μπορούν, να κάνουν μια εγκυμοσύνη. Οι κοπέλες όμως αντίθετα οι οποίες δεν επιθυμούν μια εγκυμοσύνη, ή μάλλον προσπαθούν να την αποφύγουν αυτή την εγκυμοσύνη είναι πιο επιρρεπείς στο να έχουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη – απρογραμμάτιστη γιατί μη γνωρίζοντας είναι οι όψεις του ίδιου νομίσματος. ποιες είναι οι γόνιμες μέρες, μπορεί να έχουν σεξουαλικές επαφές, μπορεί να έχουν επαφές σε μέρες που δεν το περιμένουν και να έχουν μια ανεπιθύμητη εγκυμοσύνη. Ουσιαστικά δεν μπορούμε να προσδιορίσουμε την γονιμότητα και αυτό είναι θετικό ή αρνητικό ανάλογα από ποια πλευρά θα το δει κανείς.

Δημοσιογράφος: Τι εξετάσεις θα πρέπει να κάνω? Με ποια μέσα γίνεται η διάγνωση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών?

Γυναικολόγος: Αυτό το οποίο πρέπει να δούμε για να βάλουμε την διάγνωση είναι 1) να αποκλείσουμε κάποιες καταστάσεις οι οποίες μοιάζουν με το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, όπως για παράδειγμα προβλήματα από το θυρεοειδή, να αποκλείσουμε ότι η κοπέλα παίρνει κάποια φάρμακα τα οποία μπορεί να της φέρνουν αυτή την ανωμαλία στην περίοδό της όπως για παράδειγμα τα αντικαταθλιπτικά, να αποκλείσουμε ότι υπάρχουν κάποια νοσήματα τα οποία επηρεάζουν άλλους αδένες όπως για παράδειγμα τα επινεφρίδια. Αν αποκλείσουμε αυτές τις παθήσεις οι οποίες προσομοιάζουν με το σύνδρομο τότε πρέπει να πάμε να δούμε κοπέλες οι οποίες έχουν ήδη όπως προείπαμε συμπληρώσει την πρώτη τουλάχιστον διετία από την έναρξη της περιόδου και να αρχίσουμε να διερευνούμε για ποιο λόγο μπορεί να εμφανίζεται το οποιοδήποτε σύμπτωμα. Άρα πρέπει να κάνουμε έλεγχο ορμονικό, ο ορμονικός έλεγχος πρέπει να είναι εκτενής, πρέπει να γίνεται όμως και σε συγκεκριμένες μέρες του κύκλου και όχι σε τυχαίες μέρες για να είναι αξιόπιστος. Παράλληλα πρέπει να δούμε με ένα υπερηχογράφημα ποια είναι η κατάσταση, ποια είναι η εικόνα των ωοθηκών το οποίο πρέπει να γίνεται από εξειδικευμένο άνθρωπο, να γνωρίζει ακριβώς τι αναζητά και να γίνεται και αυτό σε συγκεκριμένες μέρες του κύκλου. Εάν λοιπόν συνδυάσουμε όλα αυτά και αποκλείσουμε κάποιες άλλες παθήσεις που και για αυτές θα γίνουν κάποιες άλλες εξετάσεις και αναζητήσουμε να δούμε ποια είναι η διαταραχή στο σύνδρομο, τότε έχουμε μια πιο ολοκληρωμένη εικόνα και μπορούμε να μιλήσουμε με καλύτερα δεδομένα.

Δημοσιογράφος: Πάμε τώρα στο επόμενο βήμα. Θεραπεία και αντιμετώπιση. Θεραπεύεται ή αντιμετωπίζεται και πως?

Γυναικολόγος: Για να θεραπεύσουμε κάτι πρέπει να γνωρίζουμε ποια είναι η αιτία του. Άρα δεν μπορούμε να πούμε ότι το θεραπεύουμε, μπορούμε να πούμε όμως ότι το αντιμετωπίζουμε. Άρα λοιπόν αυτό το οποίο μπορούμε να κάνουμε είναι να αντιμετωπίσουμε τα συμπτώματα και όποιο θέμα προβληματίζει την γυναίκα. Άρα λοιπόν σε μια γυναίκα η οποία έχει αστάθεια στον κύκλο, μπορούμε να της επαναφέρουμε τον κύκλο. Σε μια γυναίκα η οποία αναζητά την γονιμότητα της, μπορούμε να την βοηθήσουμε να οργανώσει τον κύκλο της και να επιτύχει την εγκυμοσύνη αυτή. Σε μια άλλη γυναίκα η οποία την απασχολεί ο δασυτριχισμός μπορούμε να της χορηγήσουμε κάποια φάρμακα για να μειώσουμε την τριχοφυΐα ή και την ακμή που είναι και αυτό πάρα πολύ συχνό πρόβλημα ιδίως για τις νεαρές κοπέλες. Σε γυναίκες όμως οι οποίες θα διακόψουμε την θεραπεία επειδή η θεραπεία δεν είναι αιτιολογική αλλά είναι συμπτωματική, δεν καταπολεμάμε λοιπόν το αίτιο αλλά το σύμπτωμα, ένα πολύ μεγάλο ποσοστό περίπου 70-80% θα ξανάρθει σχετικά σύντομα στην αρχική κατάσταση όταν την παραλάβαμε αλλά μπορούμε όμως να έχουμε μακροχρόνιες θεραπείες οι οποίες θα βοηθήσουν την γυναίκα για μεγάλο χρονικό διάστημα με την ανάλογη ασφάλεια και παρακολούθηση και όχι αυθαίρετες θεραπείες. Επίσης τα τελευταία χρόνια υπάρχει η πεποίθηση ότι κάποιες γυναίκες πιθανά εάν διορθώσουν και κάποιες άλλες παραμέτρους της καθημερινότητάς τους, όπως για παράδειγμα εάν χάσουν βάρος, μπορεί αυτό να φέρει μια σημαντικότατη βελτίωση και στο ορμονικό προφίλ και να βοηθήσει στην συμπτωματολογία. Επίσης υπάρχει η θεώρηση ότι πιθανά λόγω της ορμονικής έκρηξης που γίνεται κατά την διάρκεια μιας εγκυμοσύνης να γίνεται ένας αναπρογραμματισμός της ορμονικής παραγωγής και αυτό να φέρει μια βελτίωση μετά από μια εγκυμοσύνη. Άρα λοιπόν δεν μπορούμε να πούμε ότι θεραπεύουμε, μπορούμε να πούμε όμως ότι αντιμετωπίζουμε αρκετά καλά τα συμπτώματα.

Δημοσιογράφος: Αυτό γίνεται με φαρμακευτική αγωγή δηλαδή με αντισυλληπτικά χάπια?

Γυναικολόγος: Σε κάθε γυναίκα ταιριάζει καλύτερα και μια διαφορετική θεραπεία. Δεν είναι μονόδρομος η θεραπεία. Έχουμε κάποιες εναλλακτικές τις οποίες μπορούμε να τις εφαρμόσουμε ανάλογα με την περίπτωση στην κατάλληλη γυναίκα. Δηλαδή το πρώτο πράγμα το οποίο πρέπει να κάνει κάποια γυναίκα ιδίως αν είναι αυξημένου σωματικού βάρους είναι να χάσει αυτό το βάρος. Σε ένα αρκετά σημαντικό ποσοστό, η απώλεια βάρους από μόνη της χωρίς καμία άλλη αντιμετώπιση θα έχει θεαματικά αποτελέσματα. Άλλες γυναίκες οι οποίες θέλουν να έχουν μια εγκυμοσύνη τότε τις περνάμε κατευθείαν σε μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Γυναίκες οι οποίες δεν θέλουν μια εγκυμοσύνη μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε με αντισυλληπτικά χάπια. Γυναίκες οι οποίες έχουν διαταραγμένο μεταβολισμό μπορούμε να τις αντιμετωπίσουμε με φάρμακα που έχουν να κάνουν με τον μεταβολισμό. Γυναίκες που έχουν αισθητικό θέμα, δλδ ο δασυτριχισμός και η ακμή είναι αυτές που θα την οδηγήσουν στον γυναικολόγο, μπορούμε εκτός από την ρύθμιση μέσω όλων αυτών των μεθόδων που αναφέραμε, να κάνουμε και αισθητικές παρεμβάσεις για να διορθώσουμε αυτή την τριχοφυΐα την αυξημένη και την ακμή. Άρα λοιπόν σήμερα έχουμε αρκετές εναλλακτικές και καθήκον κάθε γιατρού είναι να βρει στην συγκεκριμένη γυναίκα ποια είναι η πιο κατάλληλη θεραπεία ούτως ώστε να την βοηθήσει ακόμα καλύτερα. Ζούμε σε μια εποχή και εδώ είναι ένα καλό παράδειγμα το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών που έχουμε την δυνατότητα η θεραπεία να εξατομικεύεται.

Δημοσιογράφος: Πόσες γυναίκες έχουν πολυκυστικές ωοθήκες κ. Χριστόπουλε? Υπάρχουν κάποια στατιστικά στοιχεία?

Γυναικολόγος: Έχει γίνει σοβαρή μελέτη στην Ελλάδα που έχει δείξει ότι αν στηριχτούμε στα κριτήρια του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών το ποσοστό είναι περίπου 7%. Όλα τα υπόλοιπα καταλαβαίνετε ότι είναι λάθος, επιπόλαιη διάγνωση. Άρα λοιπόν έχουμε 7% στην Ελλάδα το οποίο είναι όμως ένα σοβαρό ποσοστό, δεν είναι και αυτό το οποίο πρέπει να πανικοβάλει τον κόσμο. Είναι ένα σοβαρό ποσοστό και φέρνει το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών να είναι η συχνότερη ενδοκρινολογική διαταραχή στις γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας

Δημοσιογράφος: Αναφέρουμε συνέχεια την αναπαραγωγική ηλικία. Με αφορμή αυτό μέχρι ποια ηλικία θα πρέπει να συνεχίζεται η ιατρική παρακολούθηση της γυναίκας που έχει σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών? Δηλαδή μετά την εμμηνόπαυση λύνεται το πρόβλημα?

Γυναικολόγος: Πριν είχαμε ξεκινήσει να λέμε ποιες είναι οι επιπτώσεις από το σύνδρομο και είχαμε μείνει μόνο στις βραχυπρόθεσμες επιπτώσεις. Δυστυχώς υπάρχουν και οι μακροπρόθεσμες επιπτώσεις οι οποίες φτάνουν μέχρι και μετά την εμμηνόπαυση, δηλαδή οι γυναίκες με σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών έχουν αρκετά αυξημένα κάποιες ορμόνες, τα οιστρογόνα. Αρκετές γυναίκες έχoυν ακούσει τον όρο. Τα οιστρογόνα αυτά έχουν σημαντικές επιπτώσεις και μακροπρόθεσμα δηλαδή μια εξ΄ αυτών είναι ότι “φθείρουν” το εσωτερικό των αγγείων. Άρα λοιπόν οι γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες είναι λίγο πιο επιρρεπείς από ότι είναι η οποιαδήποτε άλλη γυναίκα η οποία δεν φέρει το σύνδρομο στο να εμφανίσει καρδιαγγειακό πρόβλημα ιδίως μετά την εμμηνόπαυση. Επίσης οι γυναίκες αυτές οι οποίες δεν ελέγχονται είναι πιο επικίνδυνο να εμφανίσουν κάποιες αλλοιώσεις του ενδομητρίου, οι οποίες μπορεί να είναι του τύπου της . Άρα λοιπόν υπάρχουν επιπτώσεις οι οποίες εκτείνονται ακόμα και μετά την εμμηνόπαυση και καλό θα ήταν οι γυναίκες οι οποίες είναι διεγνωσμένες, με βάση τα κριτήρια αυτά και όχι επιπόλαια, κατά την αναπαραγωγική τους ηλικία ότι έχουν σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών θα πρέπει να έχουν στο μυαλό τους ότι θα πρέπει να έχουν μια πιο αυξημένη αναζήτηση κάποιων παθολογιών ακόμα και μετά την εμμηνόπαυση. Δεν παύει το πρόβλημα στο 100% με την παύση της περιόδου.

Δημοσιογράφος: Πρέπει λοιπόν η κάθε γυναίκα να καταλάβει τα συμπτώματά της για να μην έχει προβλήματα?

Γυναικολόγος: Κοιτάξτε. Όλες οι μεγάλες εταιρίες συστήνουν ότι το πρώτο πράγμα που πρέπει να κάνει μια γυναίκα είναι να αλλάξει τρόπο ζωής. Αλλάζω τρόπο ζωής θα πει ότι πρέπει να χάσει βάρος, να ασκείται και  να τρώει υγιεινά. Αυτά τα οποία μας λέγανε οι μαμάδες μας και οι γιαγιάδες μας ότι πρέπει να τρώμε, δλδ, την μεσογειακή διατροφή. Αυτό σε ένα πολύ σημαντικό ποσοστό θα φέρει μια βελτίωση των συμπτωμάτων. Από εκεί και πέρα επειδή όπως είπαμε μπορεί να έχουμε αυξημένη επίπτωση και επικινδυνότητα στο να εμφανιστούν κάποια καρδιαγγειακά προβλήματα πρέπει να προσέχουν και μέσω της διατροφής αλλά και με έλεγχο από εξετάσεις αίματος κάποιες παραμέτρους που έχουν να κάνουν με το καρδιαγγειακό τους περισσότερο, λίγο τη χοληστερίνη, λίγο τα τριγλυκερίδια. Από εκεί και πέρα ο τακτικός έλεγχος είναι σχεδόν ίδιος με την οποιαδήποτε άλλη γυναίκα και χρειάζεται μόνο καλή ενημέρωση και σωστή παρακολούθηση από άτομα τα οποία ξέρουν να χειριστούν το σύνδρομο.

Δημοσιογράφος: Έτσι και για να κλείσουμε κ. Χριστόπουλε, τι θα συμβουλεύατε τις γυναίκες με πολυκυστικές ωοθήκες που προσπαθούν να επιτύχουν εγκυμοσύνη?

Γυναικολόγος: Εάν η διάγνωση του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών είναι βασισμένη στα σωστά κριτήρια τότε καλό θα ήταν να αποφασίσουν αν θέλουν άμεσα να πετύχουν αυτή την εγκυμοσύνη ή εάν ο χρόνος δεν τις πιέζει. Τότε μπορούμε να υπερβούμε και το 1 έτος, 2 και 3. Στις γυναίκες οι οποίες αισθάνονται είτε αυτό είναι αλήθεια είτε όχι, ότι δεν έχουν χρονικά περιθώρια και θέλουν άμεσα ένα αποτέλεσμα τότε όχι μόνο με εξωσωματική αλλά με κάποιες μεθόδους υποβοηθούμενης αναπαραγωγής έχουμε επίσης πάρα πολύ καλό αποτέλεσμα σχετικά εύκολα, αλλά πρέπει την κρίση αυτή πρέπει να την αναζητήσουν μέσα από ειδικούς γιατρούς οι οποίοι να γνωρίζουν να συμβουλέψουν σωστά την γυναίκα.

Δημοσιογράφος: Να σας ευχαριστήσω κ. Χριστόπουλε πάρα πολύ που ήσασταν σήμερα εδώ μαζί μας και μας δώσατε αυτές τις χρήσιμες πληροφορίες.

Γυναικολόγος: Εμένα ήταν πραγματικά χαρά μου και πρέπει να σας ευχαριστήσω

Δημοσιογράφος: Ο τρόπος ζωής παίζει λοιπόν σημαντικό ρόλο στον περιορισμό των συμπτωμάτων αλλά και την καλύτερη αντιμετώπιση της ασθένειας. Έτσι λοιπόν εάν υποψιάζεστε ότι πάσχετε από σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, απευθυνθείτε άμεσα στο γιατρό. Μην περιμένεις να αντιμετωπίσεις το πρόβλημα όταν αποφασίσεις να κάνεις παιδί. Γεια σας!