ΔΙΑΓΝΩΣΗ ΤΟΥ ΣΥΝΔΡΟΜΟΥ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ

Τα κοινά επιστημονικά κριτήρια με βάση τα οποία θα γίνεται η διάγνωση του Συνδρόμου Πολυκυστικών Ωοθηκών (ΣΠΩ) είναι μια τεράστια συζήτηση που λαμβάνει χώρα τις τελευταίες δύο δεκαετίες. Σε μία τέτοια προσπάθεια, το 2003, η Ευρωπαϊκή Εταιρεία Ανθρώπινης Αναπαραγωγής (ESHRE) και το Αμερικανικό Κολλέγιο Μαιευτήρων Γυναικολόγων (ACOG) θεσμοθέτησαν τα κριτήρια του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών (PCOS).

ΚΡΙΤΗΡΙΑ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ

Σύμφωνα λοιπόν με τα κριτήρια αυτά, πρέπει να πληρούνται δύο από τις ακόλουθες τρεις προϋποθέσεις, έτσι ώστε να τεθεί το κριτήριο:

• Να υπάρχει διαταραχή στον κύκλο σε συγκεκριμένα επίπεδα.
• Να υπάρχουν είτε αποδεδειγμένα κυκλοφορούντα στο αίμα αυξημένα ανδρογόνα ή κλινικές εκδηλώσεις των ανδρογόνων, όπως για παράδειγμα αυξημένη τριχοφυΐα, ακμή, κ.λ.π.
• Η υπερηχογραφική απεικόνιση των πολυκυστικών ωοθηκών ακολουθώντας πολύ συγκεκριμένα ακτινολογικά κριτήρια.

Βασική προϋπόθεση για να ισχύουν τα κριτήρια και να τεθεί η διάγνωση είναι πρώτα να αποκλειστούν άλλες παθολογικές καταστάσεις, οι οποίες μιμούνται το σύνδρομο των πολυκυστικών ωοθηκών, όπως για παράδειγμα η συγγενής υπερπλασία των επινεφριδίων, το σύνδρομο Cushing, παθήσεις του θυρεοειδούς και άλλα.

Το Σύνδρομο Πολυκυστικών Ωοθηκών περιλαμβάνει μία μεγάλη ετερογένεια κλινικών καταστάσεων και συμπτωμάτων. Κάθε ασθενής είναι δυνατόν να εκφράζει διαφορετική εικόνα από μία άλλη. Αυτό έχει να κάνει με τη διαφοροποίηση τόσο στο είδος, όσο στη συχνότητα όσο και στην ένταση των συμπτωμάτων.

Συνήθως η ασθενής παραπονιέται για παχυσαρκία ή τάση για αύξηση του βάρους της, για ανωμαλίες στον κύκλο, για αυξημένη τριχοφυΐα, για ακμή και ένα σημαντικό ποσοστό για υπογονιμότητα.

Στις μη κλασσικές μορφές του συνδρόμου, τα ευρήματα αυτά ποικίλουν τόσο σε ένταση όσο και σε συχνότητα. Μπορεί κάποια από αυτά να εμφανίζονται και να εξαφανίζονται παροδικά, άλλα να είναι στα ανώτερα φυσιολογικά όρια ή και λίγο πάνω από αυτά. Έτσι, ο συνδυασμός αυτών δημιουργεί ένα μεγάλο φάσμα κλινικών εκδηλώσεων και συμπτωμάτων του συνδρόμου.

ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ ΠΟΛΥΚΥΣΤΙΚΩΝ ΩΟΘΗΚΩΝ

Για τη διάγνωση του συνδρόμου των πολυκυστικών ωοθηκών, πρέπει να λαμβάνεται ένα λεπτομερές ιστορικό της ασθενούς, τόσο ατομικό όσο και οικογενειακό. Η ρυθμικότητα εμφάνισης της «περιόδου» ή οι διαταραχές της είναι θεμελιώδους σημασίας.

Κατά την φυσική εξέταση αναζητούμε σημεία παχυσαρκίας και μεταβολικού συνδρόμου, εκτιμούμε την ανάπτυξη τριχοφυΐας και ακμής κλπ. Πρέπει να είναι σαφές ότι, για τη σωστή αξιολόγηση συμπτωμάτων και κλινικών κριτηρίων του συνδρόμου πολυκυστικών ωοθηκών υπάρχουν παράμετροι οι οποίοι πρέπει να πληρούνται και βάσει αυτών πρέπει να αξιολογούνται τα συμπτώματα. Για παράδειγμα, η αξιολόγηση του δασυτριχισμού πρέπει να βασίζεται πάνω σε συγκεκριμένους βαθμολογικούς πίνακες, οι οποίοι δίνουν μία συγκεκριμένη βαθμολογία για κάθε ασθενή και η οποία πρέπει να γίνεται από ειδικό γυναικολόγο έμπειρο πάνω στα θέματα αυτά και εξειδικευμένο πάνω στο ΣΠΩ (PCOS). Η βαθμολογική κλίμακα αυτή, ουσιαστικά αξιολογεί και βαθμολογεί τα επίπεδα του δασυτριχισμού σε διάφορα μέρη του σώματος και βάσει αυτού μπορούμε να χαρακτηρίσουμε μία ασθενή ως δασύτριχη ή όχι. Επίσης, οι εξετάσεις πρέπει να γίνονται σε συγκεκριμένες ημέρες του εμμηνορυσιακού κύκλου και όχι τυχαία.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να εκτιμώνται, τόσο κατά τη φυσική εξέταση όσο και με εξετάσεις αίματος,  διαταραχές όπως η διαταραχή στο μεταβολισμό της ινσουλίνης, το μεταβολικό σύνδρομο και η διαταραχή του μεταβολισμού των λιπιδίων.

Ο ορμονικός έλεγχος για τη διάγνωση του συνδρόμου (PCOS) είναι απαραίτητος. Η διαταραχή στην παραγωγή των ορμονών αποτελεί ιδιαίτερα σημαντικό κριτήριο για την παρουσία και τη διάγνωση. Για την πιο λεπτομερή διερεύνηση του, μπορεί να απαιτούνται σε κάποιες περιπτώσεις και ιδιαίτερες εξετάσεις.

Επίσης, το υπερηχογράφημα αποτελεί ένα ιδιαίτερα χρήσιμο, θεμελιώδους σημασίας, εργαλείο και κριτήριο. Η αξιολόγησή του όμως πρέπει να γίνεται από έμπειρο γυναικολόγο και να ακολουθεί πάρα πολύ συγκεκριμένους ακτινολογικούς δείκτες, οι οποίοι είναι απαραίτητοι προκειμένου να χαρακτηρίσουμε την εικόνα των ωοθηκών ως πολυκυστικών ή όχι.